हरियाणात भाजपचा विजय मात्र मोदी- शाहांच्या चिंतेत भर
BJP's victory in Haryana, however, adds to Modi-Shah's worries
हरियाणा आणि जम्मू-काश्मीर विधानसभा निवडणुकांमध्ये आतापर्यंत आश्चर्यकारक कल दिसून आला आहे. सध्याच्या मतांच्या गणनेनुसार,
राजकीय विश्लेषकांच्या अंदाजांना धुडकावून लावत भाजप हरियाणात सलग तिसऱ्यांदा सरकार स्थापन करेल. दरम्यान, जम्मू-काश्मीरमध्ये काँग्रेस आणि त्यांच्या सहयोगी पक्षांना बहुमत मिळताना दिसत आहे.
या निकालांची छाननी केल्यास पुढे असे दिसून येते की मतांच्या टक्केवारीनुसार इंडिया आघाडीने चांगली कामगिरी केली आहे.
हरियाणात भाजपचा विजय झाला असला तरी, पक्षासाठी मात्र हवी तशी चांगली कामगिरी करता आली नाही असे मताच्या टक्केवारीनुसार दिसत आहे.
हरियाणात जागांच्या बाबतीत नव्हे तर मतांच्या टक्केवारीत इंडिया आघाडीने बाजी मारली आहे. इंडिया आघाडीने टक्केवारीनुसार अधिक मते मिळविली आहेत.
हीच बाब भाजपासाठी डोकेदुखी ठरली आहे. मोजलेल्या मतांच्या आधारे, काँग्रेसला सर्वाधिक ४०.०३% मते मिळाली आहेत, तर भाजपला ३९.७९% मते मिळाली आहेत.
लक्षात घेण्यासारखी महत्त्वाची बाब म्हणजे आम आदमी पक्षाला (आप) १.६५% मते मिळाली आहेत. लोकसभा निवडणुकीप्रमाणेच हरियाणा विधानसभा निवडणुकीत इंडिया आघाडी एकत्र लढले असते तर
जागांच्या संख्येत लक्षणीय बदल होऊ शकला असता. मतांच्या टक्केवारीनुसार काँग्रेस आणि AAP साठी एकत्रित एकूण इतकी मताची ४१.६८% टक्केवारी आहे. भाजपच्या ३९.७९% च्या तुलनेत, १.८९% च्या फरकाने पुढे आहे.
आणखी एक लक्षात घेण्याजोगा मुद्दा असा की, हरियाणा विधानसभा निवडणुकीत जवळपास २८ जागा अशा आहेत जिथे भाजप आणि काँग्रेस उमेदवारांमधील फरक ५,००० किंवा त्याहून कमी आहे. या निवडणुकीसाठी ‘आप’ने काँग्रेससोबत युती केली असती तर कदाचित निकाल वेगळे दिसले असते.
राहुल गांधी शेवटच्या क्षणापर्यंत आप’सोबत युती करण्यासाठी उत्सुक होते असे काँग्रेसमधील सूत्रांनी सांगितले. मात्र, भूपिंदर सिंग हुड्डा आणि त्यांचा मुलगा दीपेंद्र सिंग हुड्डा यांच्या अतिआत्मविश्वासामुळे युती होऊ शकली नाही.
निवडणुकीदरम्यान अरविंद केजरीवाल यांची तुरुंगातून सुटका झाली तेव्हा काँग्रेस आणि आप यांच्यातील युती जवळपास निश्चित झाल्याची भावना होती. पण हुड्डा युतीसाठी सकारत्मक नव्हते,
असे काँग्रेसच्या एका सूत्राने सांगितले. मध्य प्रदेश विधानसभा निवडणुकीदरम्यान कमलनाथ यांनी अशीच केलेली चूक लक्षात येते. अतिआत्मविश्वास असलेल्या कमलनाथ यांनी समाजवादी पक्षाशी युती करण्यास नकार दिला
आणि अखिलेश यादव यांच्याबद्दलही बेताल वक्तव्य केले. हरियाणा विधानसभा निवडणुकीचे निरीक्षण करताना, भूपिंदरसिंग हुड्डा यांनी अशीच चूक केल्याचे दिसून येते,
ज्यामुळे काँग्रेसला हरयाणात पराजय पत्कारावा लागला.ओबीसींनी जाट फॅक्टर हरियाणात उलटा फिरवला, जरांगे फॅक्टरसाठी रेड अलर्ट का?
याउलट, जम्मू-काश्मीरमध्ये राहुल गांधींची रणनीती पूर्णपणे यशस्वी ठरली. फारुख अब्दुल्ला यांच्या नॅशनल कॉन्फरन्ससोबत काँग्रेसने हातमिळवणी केली, परिणामी अनुकूल निकाल लागला.
९० जागांच्या विधानसभेत ५० हून अधिक जागा जिंकून इंडिया आघाडी सरकार स्थापन करण्याच्या तयारीत आहे, तर कलम ३७० रद्द करूनही भाजपा केवळ २८ जागांवर मर्यादित असल्याचे दिसते.
अशा प्रकारे, हरियाणा आणि जम्मू आणि काश्मीर या दोन्ही ठिकाणी इंडिया आघाडीची युती कायम राहिली असती, तर निकाल वेगळे असू शकले असते.
लोकसभा निवडणुकीदरम्यान, राहुल गांधींनी सक्रियपणे उत्तर प्रदेशमध्ये समाजवादी पक्षासोबत युती केली. भाजपला स्वबळावर बहुमत मिळवण्यात अडथळा आला.